Valorisatie van landelijk dorpskern

In het Vlaamse landschap bestaan nog vele fraaie landelijke dorpskernen. Deze nederzettingen zijn historisch gegroeid in de schaduw van de kerktoren. De architecturale en esthetische kwaliteiten van de kerk, kerkhof, pastorie, dorpsschool en dorpsplein bepalen de belevingswaarde van het dorp. Heel wat maatschappelijke ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat vooral de kleinere dorpskernen aan betekenis hebben ingeboet. Hoewel de voornaamste publieke ruimtes en gebouwen materieel bewaard zijn gebleven, is hun functie en betekenis sterk gewijzigd. Vanaf de jaren ‘60 van de vorige eeuw verloren deze kleinere kernen hun centrumfunctie. De gemeentehuizen verhuisden bij de fusie van gemeenten. Dorpsscholen, dorpswinkels en dorpscafés werden schaars of verdwenen helemaal. Het dorpsplein -­‐ dé centrale publieke ruimte -­‐ was eeuwenlang los georganiseerd maar is mede door de popularisering van de wagen nu nadrukkelijk geordend en functioneel verkaveld als rijweg, parkeerplaats of voetpad. Door deze fragmentatie verloor de centrale openbare ruimte stapsgewijs heel wat van haar vroeger ruimtelijk potentieel. Als gevolg van de ontkerkelijking gaan er steeds minder erediensten door. Dankzij hun iconische waarde, historisch belang en architecturale kwaliteit blijven de kerkgebouwen bewaard. Het verminderde gebruik tast de maatschappelijkerelevantie aan en hierdoor komt de onvoorwaardelijke bereidheid om deze grote gebouwen in stand te houden onder druk te staan. De mogelijkheden variëren van valorisatie over medegebruik tot integrale herbestemming. Het toekomstige gebruik van het kerkgebouw zal net als haar plek in de dorpskern volgens ons opnieuw een centrale of sociale rol moeten krijgen, gekaderd in het bestaande ruimtelijk beeld en gedragen door de gemeenschap.

Het oude dorpsleven is dood en begraven. Opmerkelijk is de recente revival van lokaal geënte initiatieven, een tegenstroom in de geglobaliseerde wereld. Zo is er het groeiende succes van
‘old-school’ buurtfeesten en de hernieuwde aandacht voor lokaal en duurzaam geproduceerde producten. Wat aanvankelijk vooral een stedelijk fenomeen leek, raakt ook verankerd in landelijke gebieden. Weloverwogen aanpassingen van het patrimoniumen anticiperen op nieuwe evoluties, kan leiden tot een hernieuwd en duurzaam gebruik van de dorpskern.

Het pittoreske Sint-Goriks-Oudenhove heeft sinds enkele jaren opnieuw twee succesvolle volkskroegen, er is een basisschool en het plein heeft naast de oude linde op de ene zijde een nieuwe linde aan de andere zijde, alsook een weide in valleivorm die grenst aan het kerkplein.
De zaalkerk met veel daglicht is ideaal inzetbaar als ontmoetingscentrum of geschikt voor occasionele evenementen alseen overdekte boerenmarkt. Naast een restauratiedossier voor het gebouw is er ook een restauratiedossier voor het orgel ingediend. Het orgel en de zaalkerk kan ook door de muziekacademie van de stad Zottegem worden gebruikt.